Reddingsvesten & drijfgordels


Een moment van onachtzaamheid bij de stuur of bij de schipper van een andere boot kan zomaar een aanvaring veroorzaken, en een wat kleinere roeiboot of -sloep kan in dat geval makkelijk omslaan...... 

Een passerend schip kan (te) hoge golven veroorzaken en een sloep doen omslaan......

Wel of geen reddingsvesten mee in een sloep? Wel of geen reddingsvesten dragen tijdens het roeien? Een automatisch zelfopblazend en comfortabel te dragen reddingsvest is al te koop vanaf € 65,- dus voor het geld hoef je het niet te laten. Laat overigens de aanschafprijs nooit doorslaggevend zijn! Goed comfort, drijfvermogen en kwaliteit zijn veel belangrijker dan prijs. Er zijn een aantal reddingsvesten speciaal ontwikkeld voor roeiers. Hou rekening met keuringskosten van ca € 30,- per twee jaar. En maak je voor jezelf de keuze of je een volautomatisch of manueel bediend vest draagt, beide hebben voor- en nadelen. Zie verderop op deze pagina.

Aansprakelijkheid

Besef goed welke grote gevolgen er kunnen zijn voor de stuur en/of de vereniging mocht er onverhoopt iets misgaan zonder dat er adequate voorzorgmaatregelen waren getroffen. De stuur en/of de vereniging kan aansprakelijk worden gesteld voor de schade! Iedere vereniging zou een duidelijk protocol moeten maken waarin staat wanneer er wel of niet geroeid kan worden en onder welke omstandigheden het dragen van een reddingvest verplicht is. 

In een roeisloep zijn reddingsvesten volgens de wet niet verplicht. Deze plicht geldt pas bij beroepsvaart en recreatieschepen waarvoor een vaarbewijs verplicht is (zeil- en motorschepen > 15 meter en/of motorschepen met een vaarsnelheid > 20 km/uur). Afhankelijk van het seizoen, vaarwater, weersomstandigheden en tijdstip is het dragen of bij je hebben van reddingsvesten het overwegen waard, of eigenlijk gewoon noodzakelijk. Daarnaast heeft de stuurman volgens de BPR altijd de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de opvarenden.

Als er sprake is van koud water, open water, water waar ook beroepsvaart is en/of bij roeien in het donker; neem geen risico en zorg voor reddingsvesten aan boord. Bij voorkeur dragen alle opvarenden deze!  De stuur zou altijd een reddingsvest moeten dragen. Zeker omdat de stuur een verhoogd risico heeft op overboord vallen. Onderkoeling ligt dan snel op de loer, en als iemand onverhoopt bewusteloos overboord gaat is een reddingsvest zelfs levensreddend! 

Tijdens wedstrijden is er vaak wel een verplichting om reddingsvesten bij je te hebben, zo moet een sloep bij alle FSN wedstrijden per opvarende een reddingsvest aan boord hebben, de roeiers hoeven deze niet te dragen. In de praktijk zie je helaas vaak dat de vesten met vaste schuimkern ergens voor in de sloep bij elkaar gesjord zitten in een grote zak, niet echt voor het grijpen....En wist je dat deze vesten na 10 jaar afgeschreven dienen te worden omdat het drijfvermogen niet meer gegarandeerd is? 

Bij buitenlandse wedstrijden is het dragen bijna altijd een verplichting; in bijvoorbeeld Engeland, Ierland en Schotland moet iedere opvarende - dus ook iedere roei(st)er - een reddingsvest aan hebben zodra de sloep losgooit van de kant! Een reddingsvest per opvarende zou eigenlijk altijd - en voor het grijpen - aan boord moeten zijn. Want een ongeval zit vaak in een klein hoekje. Zelfs met een ervaren stuur aan boord kan het mis gaan. De stuur kan zijn evenwicht verliezen en overboord vallen, waarna één van de roeiers - al dan niet met stuurmanservaring - het roer moet overpakken. En dan moet weten wat te doen bij man overboord en weten of dat motorschip wat op ramkoers ligt wel of geen voorrang heeft.....  

Onderkoeling en cold shock

Vanaf eind september tot ver in het voorjaar is het water koud, en is onderkoeling een niet te onderschatten risico. De meeste fatale ongevallen bij roeien zijn door verdrinking in koud water (en zonder dragen van een reddingsvest). Bij onverhoopt te water raken is er bovendien het risico van 'cold shock'; in de eerste minuut in koud water versnelt de ademhaling en is deze buiten controle. Als het hoofd dan niet boven water is, is het moeilijk om geen water binnen te krijgen. Een reddingsvest houdt de luchtwegen van een drenkeling boven water. En wat men ook vaak onderschat: in koud water verkrampen bij een geoefend zwemmer de spieren al na circa 10 minuten zwemmen, zonder reddingsvest ben je dan verloren. Met reddingsvest heb je nog tot circa een uur (afhankelijk van de omstandigheden) totdat je onderkoelt raakt. Kostbare minuten als er bij slecht weer, hoge golven en/of duisternis gezocht moet worden naar drenkelingen! En zonder reddingsvest is de kans op overleving als iemand buiten bewustzijn is, bijvoorbeeld als gevolg van een aanvaring, zeer klein. Kortom; iedere (sloeproei)vereniging en stuurman moet goed afwegen of en zo ja wanneer reddingsvesten verplicht zijn voor de opvarenden. Als bestuur van een vereniging draag je de verantwoording voor de leden! En als stuur draag je de verantwoording voor alle opvarenden! 

Als reddingsvesten meegaan aan boord zonder ze te dragen, zorg er dan voor dat ze voor het grijpen liggen. Vaak zie je in sloepen dat de vesten in een grote zak bijeen gesjord ergens voor in de sloep liggen, niet handig als je ze ineens nodig hebt! Dus hang bij voorkeur de reddingsvesten klaar voor het grijpen naast de doften, bij de voetenbank of onder de doften. En dan niet met een spanbandje, maar met klittenband! Oefen regelmatig het aantrekken van de vesten, zeker bij nieuwe leden. Controleer regelmatig de conditie van de vesten. Hoewel bij recreatief gebruik niet verplicht, zou je zelfopblaasbare vesten minimaal elke twee jaar moeten laten keuren. 

Do’s & Don’ts

Bij het dragen van een reddingsvest zijn er een aantal zaken waar je goed op moet letten. Het is geen kwestie van lukraak een vest aanschaffen en dit dragen als je je in de buurt van water bevindt. We hebben daarom een overzicht voor je opgesteld met daarin alles wat je moet weten omtrent het dragen en onderhouden van een reddingsvest. Het beste is om een eigen reddingsvest te hebben. Dan staan de banden altijd precies goed afgesteld en is eenieder verantwoordelijk voor zijn of haar eigen vest en de controle daarvan. Merk je vest door je eigen naam erin te zetten. Controleer aan de buitenkant of je vest nog helemaal intact en functioneel is voordat je het water op gaat. Mocht je niet weten waar je op moet letten, laat dit dan over aan de specialist op een keuringsstation. Bij een opblaasbaar vest is het sterk aan te bevelen dit om de twee jaar te laten doen. In Nederland is het niet verplicht om je reddingsvest te laten keuren voor de pleziervaart. In de beroepsvaart moeten reddingsvesten elk jaar gekeurd worden. Bij de reddingsvesten voor de pleziervaart wordt wel geadviseerd om het reddingsvest iedere twee jaar te laten keuren. 

  • Vesten werken niet als reddingsboei; ze functioneren enkel wanneer ze gedragen worden.
  • Zorg ervoor dat het vest je perfect past om zowel je comfort als je drijfvermogen te verhogen.
  • Alle sluitingen en de ceintuur moeten bevestigd zijn; de kruisbanden zijn extra belangrijk, omdat die voorkomen dat je vest van je lichaam schiet zodra je het water raakt.
  • Reddingsvesten dienen over je gewone kleding gedragen te worden; ook als je een jas aantrekt, moet de jas onder het reddingsvest blijven.
  • Draag je vest bij voorkeur altijd, maar zeker als de temperatuur daalt, er weinig zicht is en wanneer er sprake is van windkracht vier of meer en/of zeeziekte.
  • Overboord vallen kan fataal zijn als je geen vest draagt; dit lijkt overduidelijk maar we willen het gewoon gezegd hebben. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.
  • Wanneer je zware (winter) kleding of een robuust zeilpak draagt (de stuur) op of rond het water, zorg dan dat je reddingsvest een waarde heeft van 275N voor extra drijfvermogen. Dit drijfvermogen zorgt ervoor dat ook met zware kleding aan je snel op je rug wordt gedraaid door het reddingsvest.
  • Wij bevelen een persoonlijk vest aan te hebben. Zet daarom je naam erin, draag nooit het reddingsvest van iemand anders en zorg dat niemand dat van jou aantrekt. Als je altijd weet waar je vest is, voorkom je dat je tijdens cruciale momenten zonder komt te zitten.

 

Verschillende uitvoeringen; vast of opblaasbaar?

Reddingsvesten heb je in twee vormen: met een vast drijflichaam of in een opblaasbare versie. Deze laatste is er in 3 varianten. Het voordeel van de eerste is dat die niet mechanisch is en het dus altijd doet. Het nadeel is dat ze daardoor ook groter in omvang zijn en minder prettig zitten dan de opblaasbare versie. Wat ons betreft zijn dit de vesten die verplicht aan boord moeten zijn tijdens wedstrijden. Zorg in deze situatie dat ze binnen handbereik zijn voor iedere opvarende. Als er vergroot risico is op een onverhoopte aanvaring, bijvoorbeeld op drukbevaren vaarwater en in het donker, is ons advies om altijd - dus ook tijdens het roeien - een vest te dragen. Als je besluit om een vest te dragen tijdens het roeien valt de uitvoering met een vast drijflichaam af omdat deze in de weg zit bij het roeien. Er zijn diverse typen automatische vesten die tijdens het roeien gedragen kunnen worden. Pas een vest voordat je deze aanschaft. En maak een bewuste keuze voor een volautomatisch vest of handbediend vest. Beide hebben voor- en nadelen. 

Automatisch vesten zijn er in drie varianten (bron: KNRM);

  1. Automatisch geactiveerd door water

    Automatisch geactiveerde reddingsvesten werken met een speciaal (cellulose) tablet die een krachtige veer tegenhoudt. Zodra deze tablet vochtig wordt, lost hij op en slaat de veer een gat in de CO2 patroon. Vanwege het gevaar van cold shock, kiezen veel mensen een reddingsvest dat zich automatisch opblaast zodra je te water raakt.
    1. VOORDELEN: werkt automatisch, dus zorgt bij cold shock of bewusteloosheid dat de drenkeling met het hoofd boven water blijft.
    2. NADELEN: kan geactiveerd worden door overslaande golven of buiswater!
  2. Automatisch geactiveerd door waterdruk (Hammar)

    Reddingsvesten die geactiveerd worden door waterdruk (Hammar systeem) werken ook met een oplosbaar tablet. Alleen zit dit tablet in een hoesje dat pas water doorlaat als deze zich enige centimeters onder het wateroppervlak bevindt. Het mechanisme treedt dus pas in werking als het volledig ondergedompeld is. Ze behoren tot de wat duurdere soorten. Kies voor dit systeem wanneer je regelmatig nat wordt aan boord door overslaande golven of buiswater. Dan wordt je reddingsvest niet onnodig geactiveerd. Nog een voordeel: de CO2 patronen die pas onder water worden geactiveerd, hebben minder last van corrosie.
    1. VOORDELEN: werkt automatisch, dus zorgt bij cold shock of bewusteloosheid dat de drenkeling met het hoofd boven water blijft. Geen risico op activering door overslaande golven of buiswater.
    2. NADELEN: ca 10-30% hogere aanschafprijs dan variant geactiveerd door water.
  3. Handmatig

    Handmatig bediende CO2-reddingsvesten worden opgeblazen wanneer de drager aan een koord trekt. Deze activeert een slagpen die de opening van de CO2 patroon doorboort, waardoor het reddingvest opgeblazen wordt. Het voordeel van deze handmatige bediening is dat het voorkomt dat het reddingsvest zich onbedoeld vult wanneer het met water in aanraking komt. In een zeer vochtige omgeving bijvoorbeeld, of als de drager een golf water over zich heen krijgt. 
    1. VOORDELEN: lagere aanschafprijs. Kan niet geactiveerd worden door buiswater of overslaande golven. 
    2. NADELEN: vest werkt niet als drenkeling bewusteloos is of in een cold shock verkeert

 

Bij automatische reddingsvesten kun je ook altijd handmatig de CO2 patroon bedienen of het vest met de mond opblazen. De beste manier om het vest handmatig te activeren is met een trekkoord. Blaas zelf je reddingsvest met dat koord op zodra je weet dat je te water raakt. De nieuwste reddingvesten hebben duidelijke indicatoren die aangeven of de CO2 patroon leeg is. 

Drijfvermogen

Op ieder vest is een pictogram te vinden waar het drijfvermogen uit blijkt. 50N en 100N vesten zijn geen reddingsvesten maar zwemvesten. Ze geven voldoende extra drijfvermogen aan iemand die bij bewustzijn is en kan zwemmen. Vanaf 150N spreken we van een reddingsvest, deze variant is onder vrijwel alle omstandigheden veilig bij bewusteloosheid, draait een bewusteloos persoon vanzelf op zijn of haar rug en houdt het hoofd van de drager boven water. De 275N uitvoering heeft het hoogste drijfvermogen, en is geschikt voor iemand die veel kleding en bijvoorbeeld laarzen draagt. Een stuurman zou bijvoorbeeld deze uitvoering nodig hebben. 


Roeien met een reddingvest

Het is aan de roeier en/of de vereniging om een keuze te maken met betrekking tot het dragen van reddingsvesten tijdens het roeien. Uiteraard mag een reddingsvest het roeien niet in de weg zitten, en is het belangrijk dat het vest glad rond het lichaam zit, zeker aan de voorzijde. Verder mag bij de roeislag de riem nergens achter blijven haken.

De Secumar 150N Secufit is een voorbeeld van een zeer comfortabel vest zonder sluiting aan de voorzijde. Dit vest is speciaal voor roeiers ontwikkeld. Het Italiaanse Filippi heeft een eigen reddingsvest (Filippi Life Jacket) ontwikkeld, net als de Secufit een speciaal kort model geschikt voor roeiers (met name voor coastal rowing ontwikkeld).

Koop een vest bij voorkeur nooit online als je deze niet eerst hebt gepast. En hou er rekening mee dat je iedere twee jaar het vest laat keuren (kosten circa € 30,-) en na 10 jaar moet vervangen door een nieuw vest. Bij vele takken van roeisport draagt men regelmatig vesten, dus er is al veel praktijkervaring. Check op de downloadpagina de betreffende documenten. 

 

SECUMAR SECUFIT

SECUMAR SECUFIT

FILIPPI LIFE JACKET

FILIPPI LIFE JACKET


Onderhoud en afschrijven - keuren reddingsvesten

  • Keuren is niet verplicht voor recreatie, maar wel doen!
  • Tenminste iedere 2 jaar laten keuren tot het vest 10 jaar oud is;
  • Indien na 10 jaar nog steeds in goede staat ieder jaar laten keuren tot het vest 15 jaar oud is, dan afschrijven en nieuwe kopen
  • De blokschuimen vesten met vast drijflichaam na 10 jaar afschrijven en vervangen door nieuwe

Collectief aanschaffen door de roeiclub/ -vereniging?

Het lijkt aantrekkelijk om als club/vereniging vesten aan te schaffen voor de leden. Vaak krijg je een aantrekkelijke korting bij aanschaf. Het heeft echter ook nadelen, dus weeg de voor- en nadelen goed af. 

Voordelen aanschaf door club/vereniging

  • Meestal is korting mogelijk
  • Indien men lokaal aanschaft, is onderhoud/keuring goed te organiseren
  • Je maakt als bestuur een keuze en zorgt voor de middelen, en kunt de leden verplichten het vest te dragen (bij bepaalde condities, dus maak een veiligheidshandboek met regels!), echter dit kan ook een nadeel zijn!
  • Het is goed voor het imago wanneer je als club/vereniging laat zien dat veiligheid belangrijk is

Nadelen aanschaf door club/vereniging

  • Er is geen 'ideaal' vest, een reddingsvest zou je eigenlijk eerst moeten passen voordat je deze aanschaft. Het is een zeer persoonlijk reddingsmiddel.
  • Reddingsvesten rouleren en worden door meerdere personen gedragen, met risico op verkeerde afstelling riemen en gespen.
  • Je bent als club/vereniging verantwoordelijk voor het onderhoud en keuringen, mocht een vest onverhoopt niet goed functioneren dan zal het bestuur hierop aangesproken worden. 
  • Je kunt discussies met roeiers krijgen over het draagcomfort of de uitvoering (wel/niet automatisch etc), zeker als je het dragen verplicht. 
  • De ervaring leert dat mensen minder zuinig zijn op materiaal van de club, dus je dient rekening te houden met slordig gebruik, nat opbergen, etc. dus is regelmatige controle van de vesten noodzakelijk

 

Het is dus veel aantrekkelijker om de leden te vragen/verplichten een eigen reddingsvest aan te schaffen. De roei(st) kiest de voor haar of hem meest comfortabele uitvoering, dus er zijn nooit discussies over draagcomfort of uitvoering. Bovendien ligt de verantwoording voor onderhoud en keuren ook bij de eigenaar. Als club/vereniging kun je vaak een kortingsafspraak maken bij een lokale leverancier, zodat de leden korting krijgen als ze bij deze leverancier kopen (maar ook eerst verschillende vesten kunnen passen!). Je kunt als club/vereniging overwegen om (een deel van) de kosten voor aanschaf declarabel te maken.

De aanschaf van reddingsvesten voor stuurlieden door de club/vereniging is wel aan te bevelen. Ieder standaard vest met minimaal 275N drijfvermogen volstaat. Er is wel een kleine kans op discussie over de uitvoering (wel/niet automatisch). 


Roeien met een drijfgordel

Als roeien met een reddingsvest toch te vervelend (b)lijkt, kun je overwegen om met een drijfgordel te roeien. Je mag deze niet vergelijken met een reddingsvest, omdat het drijfvermogen een stuk lager is, het opblazen (dmv een gaspatroon) altijd handmatig geactiveerd dient te worden en de gordel slechts dient als zwemvest en dus zwemhulpmiddel. Het voordeel is dat deze gordels nooit in de weg zitten tijdens het roeien, en mocht je onverhoopt te water raken dan heb je een prima drijfmiddel ter beschikking. Onder andere Plutosport en Decathlon verkopen dergelijke gordels.