Roeien is een mooie sport!

Maar zodra de stuurman met haar of zijn team enthousiast de landvasten losgooit voor een training, een wedstrijd of een recreatief roeitochtje, is het van groot belang dat het ook een veilige sport is! Overigens begint veiligheid al voordat je aan boord stapt: Gladde steigers, losliggende lijnen, slechte verlichting, boten die (te) ver van de kant liggen...... Allemaal potentiële oorzaken van een onbedoelde valpartij met mogelijk letsel of een persoon te water! En veiligheid stopt pas als je na een training of race de steiger verlaat.

Volgens de wet (BPR) moet ieder schip door een bekwaam persoon gestuurd worden (BPR 1.09.1), en staat ieder schip onder het gezag van een schipper (BPR 1.02.1). De schipper heeft de eindverantwoording, en dus ook de eindverantwoording als het om veiligheid gaat. Bij een roeiboot met stuur is de stuur meestal ook de schipper en hiermee eindverantwoordelijke voor de veiligheid op en rond de boot, tenzij onderling iets anders is afgesproken. Bij roeiboten zonder stuur is slechts één roei(st)er de schipper en hiermee eindverantwoordelijk voor de veiligheid op en rond de boot. En als je solo roeit ben je automatisch de schipper en eindverantwoordelijke persoon.

Voordat je met een roeiboot het water opgaat, moet duidelijk zijn wie de schipper is!

We gaan ervan af nu van uit de stuurman ook de schipper is

Besef goed: een stuurman is verantwoordelijk voor:   

Deugdelijkheid van materiaal en uitrusting

De veiligheid van de gehele bemanning

Veilige deelname aan het waterverkeer

De bekwame stuurman

Een bevoegde stuurman is niet automatisch een bekwame stuurman. En voor roeiboten is er geen wettelijke bevoegdheidseis. Je hoeft geen vaarbewijs te hebben en er is geen minimale leeftijdsgrens.  Maar de wet (BPR) schrijft wel voor dat de stuur bekwaam moet zijn. De bekwame stuurman kent haar of zijn verantwoordelijkheden, neemt de juiste voorzorgsmaatregelen, is verantwoordelijk voor de deugdelijkheid van het materiaal, de veiligheid van zijn bemanning, een veilige deelname aan het verkeer en kan door een goede inschatting van de omstandigheden risico's beperken. Hiervoor is naast theoretische kennis vooral veel praktische ervaring nodig, onder vele verschillende omstandigheden. Een bekwaam stuurman is ongevoelig voor groepsdruk, haar of zijn besluit staat vast! Ook als zij/hij besluit niet te vertrekken voor een training of wedstrijd.

Wees tijdens trainingen en wedstrijden bedacht op plotselinge veranderende omstandigheden, of calamiteiten. De weersomstandigheden kunnen veranderen, zware buien of mist kunnen het zicht onverwacht sterk verminderen. Een of meerdere van de opvarenden kunnen onwel worden, of gewond raken. Door slecht zeemanschap van een ander schip kun je betrokken raken bij een (bijna) ongeval. Zorg, zeker tijdens trainingen op open water, bij voorkeur voor;

• Middelen om hulpdiensten in te roepen, bv marifoon (certificaat verplicht) of een mobiele telefoon met voldoende batterijcapaciteit.
• Middelen om de aandacht te trekken, bv noodsignalen
• Middelen om te navigeren zodat bij plots opkomende mist de weg terug naar de haven gevonden kan worden, er zijn tegenwoordig uitstekende apps.
• Een hoorn om bij slecht zich signalen te kunnen geven aan andere schepen
• Hou de weersomstandigheden goed in de gaten. Zoek bij naderend onweer zo spoedig mogelijk de thuishaven of andere beschutting van een haven op. Let op in de buurt van grote schepen, ze veroorzaken soms grote boeg- en hekgolven en hebben vaak een dode hoek voor het schip van honderden meters lang. Bij voorkeur nooit voor een groot schip oversteken, maar achterlangs.
• Wellicht overbodig om te noemen, maar het wettelijk toegestane alcoholpromillage voor schippers bedraagt 0,5 promille en geldt voor alle schippers en voor degenen die aan het roer staan. Iedereen die een schip bestuurt moet scherp en alert zijn. Ga voor zeker en drink geen alcohol als stuurman van een roeiboot, je hebt - afhankelijk van het type roeiboot - de verantwoording voor 4 tot wel 14 overige opvarenden en alle andere schepen in je buurt!

De stuurman en minimaal 2 andere opvarenden zouden bekend moeten zijn met de noodprocedures in geval van nood! 

Een stuurman dient bekend te zijn met:

 Als bij een ongeval waar schade ontstaat blijkt dat de stuurman niet bekwaam was, kan dit hele vervelende gevolgen krijgen. Zorg dus dat er altijd een bekwame stuurman aan de helmstok staat, zowel bij de trainingen als bij de wedstrijden! 'Goed zeemanschap’ is een grondregel uit het BPR. Het betekent kortweg dat een stuurman (schipper) ten alle tijde schade voorkomt, personen niet in gevaar brengt en een vlotte, veilige vaart niet hindert. De bekwame stuur neemt de verplichte voorzorgsmaatregelen. Bij veiligheid hoort ook het besluit om reddingsvesten te verplichten. De vaarregels moeten bekend zijn! Indien je met een roeiboot moet wijken voor een ander, dient er bijtijds en volgens de regels uitgeweken te worden. Als je met een roeiboot voorrang hebt, dien je koers en vaart te houden zodat andere schepen niet in verwarring raken.  Roeiboten zijn niet vaarbewijs plichtig. Je hebt als stuurman dus geen Klein Vaarbewijs nodig. Dat betekent niet dat iedereen zo maar, zonder enige kennis van zaken, met een roeiboot het water op kan gaan. Het Binnenvaart Politie Reglement (BPR) is heel duidelijk: een boot mag alleen uitvaren als ze bestuurd wordt door een bekwaam persoon (BPR artikel 1.09). We bevelen ten zeerste aan dat stuurlieden van roeiboten in het bezit zijn van minimaal Vaarbewijs 1. Of minimaal een keer genomen heeft aan een training. Zorg dat de theoretische kennis aanwezig is. Maar in een roeiboot is de praktijk een stuk pittiger. Want het roeiteam moet de commando's kennen, moet deze zonder commentaar opvolgen en de stuur moet de juiste inschatting maken bij het passeren van bruggen en andere boten, of bij snel naderend slecht weer, of bij een calamiteit aan boord of in de buurt van de sloep. Als er in het donker geroeid gaat worden moet een stuur precies weten welke verlichting andere boten voeren, en verlichting van boeien, bruggen en andere objecten herkennen en van elkaar onderscheiden. En nog meer dan overdag zich bewust zijn van calamiteiten zoals bijvoorbeeld man over boord. Kun je iemand snel terugvinden in het donker? Als het flink waait waardoor hoge golven het zicht verslechteren?

Kortom; een bekwame stuur kent de regels, heeft ervaring en kent haar of zijn grenzen. En durft ook te besluiten om niet uit te varen omdat de risico's wellicht te groot zijn.  

Test je kennis en doe de kennistoets! Klik hier >>